Moderne klassieker of retrokalender?

Met de Calarava Pilot Travel Time Ref. 5524 schokte Patek Philippe menig purist tot in het diepst van zijn of haar vezels. Het horloge dat in 2015 tijdens Baselworld werd onthuld, is gebaseerd op twee prototype vliegeniershorloges die het Geneefse huis in de jaren ’30 produceerde. Het ene exemplaar werd in 2009 voor net geen 2 miljoen dollar door Christie’s geveild en het andere exemplaar is in het Patek Philippe Museum in Genève te zien. De Calatrava Pilot Travel Time mag dan door het zeldzame duo geïnspireerd zijn, het horloge lijkt ook op de luchtvaarthorloges van de vroege 20e eeuw zoals Zenith en Omega produceerde. Vooral de grote Arabische cijfers in een klassiek schreeffont op een zwarte wijzerplaat zorgen voor de gelijkenis. Retro-modellen die een groot publiek bereiken zijn meestal gebaseerd op iconen uit het verleden. Het herbeleven van een mythe middels een remake. Een retro-model gebaseerd op twee prototypes die vrijwel altijd onder de radar hebben gevlogen, is atypisch. Nu hoeft Patek Philippe natuurlijk helemaal geen groot publiek te bereiken en te bedienen en dus gelden er andere regels en wetten. En dus was de Calatrava Pilot Travel Time dé hype van Baselworld 2015. Iedereen had het erover en slechts weinigen konden zich het horloge ook echt veroorloven en dan houden we de factor selectieve distributie waar Patek Philippe bekend om staat, nog maar even buiten beschouwing.

Gesuggereerd patina?

Baselworld 2017 was het toneel waarop een eeuwigdurende kalender verscheen die ook het woord ‘retro’ opriep. Niet zo luid als bij de Calatrava Pilot Travel Time maar fluisterend. De crème witte wijzerplaat is hier het meest verantwoordelijk voor. Op het eerste gezicht oogt de zachte kleur als email, maar het is lak. Is dit nu een kleur die patina suggereert of gewoon een mooie tint? Wat blijkt, Patek Philippe heeft zich laten inspireren door een aantal eeuwigdurende kalenders uit de jaren ’40 en ’50 die zeer gezocht zijn door verzamelaars, maar die slechts zeer sporadisch opduiken bij veilingen. De wijzerplaatkleur kan uitgelegd worden als een poging vooruit te lopen op patina, maar volgens Patek is de kleur een verwijzing naar de zeldzame lichtgevende wijzerplaat van de Ref. 1463. De nieuwe Ref. 5320G is goed te verklaren aan de hand van vroegere referenties. De lay-out van de wijzerplaat is Ref. 2497, de wijzers net als die van de unieke Ref. 1591, een eeuwigdurende kalender in staal, en de kast oogt als een mix van de Ref. 3449 en de Ref. 2405. De kast vertelt ook een historisch verhaal. De wit gouden 40 mm kast met drietrapsbandaanzet heeft veel weg van de Ref. 3449 en de Ref. 2405. En zelfs het allereerste eeuwigdurende kalenderhorloge schemert door in het nieuwe model. In 1925 presenteerde het Geneefse horlogehuis het model 97’975, een eeuwigdurende kalender met chronograaffunctie die in 1941 als Ref. 1518 in serieproductie ging en een jaar later de Ref. 1526 zonder chronograaf. Dit laatste horloge heeft als eerste de karakteristieke dubbele vensters voor de dag en de maand op 12 uur en een subdial op 6 uur voor de analoge datumaanduiding en de maanfasen. De nieuwe Ref. 5320G zet die traditie op vertrouwde wijze voort.

Silinvar evolutie

In de kast heeft de technologische evolutie flink huisgehouden. Patek Philippe mag dan een traditioneel huis zijn, als er moderne technieken en/of materialen voorhanden zijn die beter functioneren, dan worden die gebruikt. En dus is het automatische kaliber 324 S Q niet alleen traditioneel – de afwerking en versieringen van tandwielen en bruggen zijn klassiek en het resultaat van minutieus, traditioneel ambachtshandwerk – maar ook hightech. De gebruikte Gyromax balans en de Spiromax balansveer zijn gemaakt van Silinvar, Pateks eigen variant van silicium. Geen Zegel van Genève meer voor Patek, maar het eigen Patek Seal dat hoogste kwaliteitsniveau van techniek en afwerking moet garanderen. Dat houdt ook in dat er chronometerwaarden behaald dienen te worden. Dat lukt kaliber 324 S Q met een afwijking van –3 en +2 seconden per dag en dat is voldoende om aan de strenge eisen te voldoen die het huis zelf heeft vastgelegd. Voor de duidelijkheid, hoewel een eigen kwaliteitszegel klinkt als een slager die zijn eigen vlees keurt, zijn de vastgelegde eisen zeer streng en houdt Patek zich streng aan de zelfopgelegde eisen. Niet dominant aanwezig, maar wel degelijk debet aan het vintage voorkomen van de Ref. 5320G, is het hoekige saffierglas. Het glas dat qua voorkomen doet denken aan ouderwets plexiglas maar natuurlijk vele malen minder krasgevoelig is, zorgt ervoor dat de kast slank kan blijven. Het glas is bovendien zo bewerkt dat er geen optische verstoring optreedt wanneer er onder een hoek naar de wijzerplaat wordt gekeken. De slanke kast en taps toelopende bandaanzet werken bijna als een optische illusie. Het glanzend gepolijste horloge meet 40 mm in diameter, maar de fijne vormen doen het voorkomen als 38, zeer klassieke millimeters.

Verwijzingen en vragen

De vele verwijzingen naar het verleden die de Ref. 5320G maakt, hebben wonderwel niet geleid tot een soort van Frankenstein- horloge dat bestaat uit losse, onsamenhangende onderdelen. De Ref. 5320G is een evenwichtige compositie geworden. Toch zijn enkele kanttekeningen op zijn plaats bij het ruim 80.000 euro kostende horloge. De gelakte wijzerplaat reflecteert meer en harder dan een geëmailleerd exemplaar zou doen en dat geldt ook voor de wijzers die gevuld zijn met Superluminova. Tritium en radium zijn natuurlijk uit den boze tegenwoordig, maar modern lichtgevend materiaal oogt nu eenmaal kunstmatiger en eigenlijk te perfect; te glad voor een horloge met zo veel vintage verwijzingen. Ook de witgouden kast roept vragen op. De getrapte bandaanzetten ogen klassiek, maar deze bandaanzetten zijn inclusief de rest van de kast gestanst uit een massief stuk goud. De mono-blok kast is dus niet het resultaat van Geneefse handwerkhanden die met veel pijn en moeite complexe en perfect afgewerkte vormen tot stand hebben gebracht. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat mensenhanden met veel zorgt de kast hebben gepolijst, daar is geen machine aan te pas gekomen. Nog een argument ten faveure van de mono-blok kast is het feit dat Patek altijd streeft naar de best mogelijke manier om horloges te maken. Dat resulteert in silicium uurwerkonderdelen en dus ook in een kast uit één stuk die nu perfecter uit de verf komt dan wanneer een ouderwetsere productietechniek zou zijn gebruikt. De Ref. 5320G is een moderne klassieker in de zuiverste betekenis.